In de literatuur

Cicero

(106-43 VX)

(243-316) 

(1561 –1626)

(1694– 1778)

 De wereld wordt ontsierd door ellende en wreedheid, er is geen goede en almachtige God die de boel even komt opruimen. Het is tegen deze achtergrond van oorlogen, rampen, ziekte,… dat we de tuin moeten zien als een toevluchtsoord, een plaats waar menselijkheid in al zijn facetten beoefend wordt.

 Door je tuin te verzorgen maak je deze wereld ‘hier en nu’ een beetje beter. Zijn tuin symboliseerde niet alleen de verlichting, ze waren de verlichting. Werken in de tuin was meer dan een tijdverdrijf; het was een manier om verantwoordelijkheid voor zichzelf en de anderen te nemen.

(1711-1776)

 We moeten opnieuw leren met onze beide voeten op de grond te staan en oog te hebben voor onze eigen ervaringen en gevoelens.

 Geluk ligt in 3 zaken : doen, plezier en traagheid. Bij tuinieren zijn deze 3 punten in evenwicht. Tuinieren leidt niet tot een onaardse wijsheid van een religieus of filosofisch iemand.Wel zorgt het voor gezond verstand gericht op het aardse.

 “He died when he was in the full tide of life, and he had to endure long illness within doors. But from nature he had learnt both silence and stoicism. He had never spoken of the things that had moved him most in his private fortunes. But from nature, too, he had learnt to be content, not thoughtlessly or selfishly content, and certainly not with resignation, but with a healthy trust in the wisdom of nature, and in nature, as he says, there is no sadness. ‘I am enjoying existence as much as ever,’ he wrote from his deathbed, ‘and regret nothing’. He was talking to himself of moose and Indian when, without a struggle, he died”.

(1871– 1922)

 In de bonsai, het nederige en genegeerde hoopte hij de werelden terug te vinden die hij dagelijks verloor. Tuinen hoeven niet grandioos of duur te zijn, het hoeven zelfs geen tuinen te zijn. Via het naar gewone dingen leren kijken, kunnen we hele werelden oproepen. Kleine details, minuscule dingen, … kunnen leiden tot verbazingwekkende inzichten en indrukken, als we maar goed kijken. Van belang hierbij is een nieuwsgierig niet gehaast bewustzijn.

(1877-1962)

Tuinieren was in een wereld vol wanhoop, zoals hij het omschreef in een tekst van 1958,  een vorm van persoonlijke hygiëne, een noodzaak om zijn ongenoegen en rusteloosheid te bestrijden. In de eenvoud van de tuin vond hij een scheppingsvreugde die hij miste bij het  schrijven. 

 “Het uurtje dat ik geknield een groentebed wied, dan verdwijnt de pijn en alles… Het eeuwig herhalende van het wieden is als een eredienst. In de aarde en de plantenwereld is niets veranderd sinds we kinderen waren en dat is een hele geruststelling”.

(1889-1951)

 “Als ’s avonds het werk in de tuin klaar is, dan ben ik moe en voel me niet ongelukkig…”

(1880–1969)

De mens was bij Leonard een onvolmaakt en bevooroordeeld wezen. Zijn idealen en impulsen hebben in laatste instantie geen betekenis. Ondanks dit geloof dat alles zinloos is, was hij een gepassioneerd tuinier. De tuin zou niet blijven, net zomin als hij. Maar het was de moeite waard om door te gaan, om precies dezelfde reden waarom het de moeite waard was om boeken te lezen en schrijven : voor een helder, evenwichtig en eerlijk leven.

 In zijn tuin verwachtte hij zeker geen onsterfelijkheid te vinden. Maar hij was wel een fraai symbool voor een vastberaden verzet: doorgaan met leven, ondanks de futiliteit. De tuin was ook een plek om mensen te ontvluchten. ‘Voor enkele momenten slaag je erin om je te onttrekken aan de wereld van je medemens, iets wat ik altijd met een zucht van verlichting doe’ (Growing). De tuin was zijn favoriete plek om zich aan het openbare leven en mogelijk aan Virginia’s psychische instabiliteit te onttrekken.

 Zijn overgave aan de tuin was een filosofisch engagement. Hij ging er de confrontatie aan met de onderliggende conflicten in de wereld en in zichzelf

(1903-1950)

 Orwell bezit een religieuze minachting voor geld en zag tuinieren als een lange neus naar dure smaak. Zijn tuin op Jura was meer dan goedkoop vermaak, het was de weg van de meeste weerstand en het vergrootte de verbondenheid met het echte leven. De hovenierskunst is een bezigheid voor de realisten, er is praktische eerlijkheid voor nodig. Zo kan een fout gemaakt tijdens een strenge vorst niet toegedekt worden met bureaujargon, want de planten vriezen gewoon dood.

 Als experiment was de tuin voor hem ’een methode van logisch denken’ die controleerbare resultaten oplevert. De tuin is een plek waar hypotheses met de nodige voorzichtigheid bevestigd worden. Een Orwelliaanse tuin leert de tuinier om op te passen voor perfecte theorieën, het was een ontsnapping aan de totalitaire geest.

(1918-2013)

 “To survive in prison, one must develop ways to take satisfaction in one’s daily life… To plant, to seed, to watch it grow, tend to is and then harvest it offered a simple but enduring satisfaction. The sense of being the custodian of this small patch of earth offered a taste of freedom…”.

Adriaan van Dis

(1946- )

Van 2004 tot en met 2012 woonde Adriaan van Dis in Parijs. Bij zijn terugkeer in Nederland noteerde hij het volgende  :

 “Parijs wilde dingen van me die ik niet meer wilde. Het was fantastisch en heerlijk en ik mis het enorm… en ik miste het groen. Telkens als ik in de Jardin du Luxembourg kwam, kreeg ik tranen in mijn ogen. Niet van de hooikoorts, maar van het verlangen naar een tuin…”