Waar men in tuintherapie uitgaat van activiteiten die met de natuur/planten plaatsvinden (doing, gedragsinterventie), vertrekt men bij een therapeutische tuin vanuit het helende van de tuin zelve, vanuit het contact met de natuur (being, omgevingsinterventie).
Het ontwerp van een therapeutische tuin situeert zich binnen de disciplines van de omgevingspsychologie en het tuin- en landschapsontwerp. Tuintherapie is de discipline beoefend door tuintherapeuten, gezondheidswerkers (ergotherapeuten,…),…. In een ideale situatie werkt een tuintherapeut in een therapeutische tuin.
Vanwaar dit onderscheid ? De effecten van groen op de mens spelen zich af op verschillende niveaus. Bepaalde personen ervaren de natuur op een gevoelsmatige manier, zoeken er rust en bezinning en staan open voor de sfeer van een tuin (Therapeutische tuin). Een andere groep heeft andere verlangens en wil bezig zijn met planten, bloemen en zal zich de natuur toe-eigenen via activiteiten (tuintherapie). In de praktijk is er geen strikt onderscheid tussen beide niveaus en vloeien ze in mekaar over. In een ideale situatie werkt een tuintherapeut in een therapeutische tuin.
In Groot-Brittannië koppelt Thrive, de organisatie voor Social and Therapeutic Horticulture de termen “actief en passief” aan volgende begrippen
- Actief = actief bezig zijn in en mede vorm geven aan de natuur (planten, zaaien, insectenhotel maken,…),
- interactive activities refer to thing that we can do in nature where the activity intsef involves shaping the nature
- place = therapeutic and horticultural therapy gardens
- passief = niet ingrijpen of vorm geven aan de natuur (natuurfotografie, wandelen in de natuur,…); rol van (zintuiglijke) beleving
- experiential refers to activities in or involving nature but where we are not actively or directly shaping nature as part of that activity
- place = healing and restorative gardens