Tuintherapie als onderdeel van “Groene zorg”

Definitie “Groene zorg” 

Kunnen we alle activiteiten in het groen aanduiden als ‘green care’ ? Neen, ‘everything that is green is not ‘green care’ (Joe Sempik, Green Care, a conceptual framework).

Green Care wordt door Bragg, R. en Atkins, G. (2016) gedefinieerd als “…nature-based therapy or treatment interventions – specifically designed, structured and facilitated for individuals with a defined need.  Green Care includes Social and Therapeutic Horticulture, Animal Assisted Therapies and care farming. These are targeted therapeutic or treatment interventions and are delivered by trained/qualified practitioners.”

Groene Zorg verwijst naar een gestructureerde therapie of zorgprogramma’s voor personen met een duidelijke zorgnood. Bij de therapie/zorg doet men beroep op het helende effect van de natuurlijke omgeving en/of betekenisvolle groenactiviteiten. In de praktijk omvat Groene Zorg drie luiken: therapie met dieren, tuintherapie & therapeutische tuinen en zorgboerderijen.

Groene zorg binnen het geheel ‘groen en gezondheid’

Er is een onderscheid tussen de activiteiten die we onder de noemer ‘Groene Zorg’ beschrijven en de activiteiten binnen het algemene kader van ‘Groen en Gezondheid’.

Groene zorg is een klein onderdeel binnen het geheel van ‘Groen en gezondheid’, een kleine maar waardevolle biotoop die alle bescherming verdient.

Wandelen in de natuur, tuinieren, fietsen, start to run, … zijn hoogst waardevolle activiteiten die niet genoeg aangemoedigd kunnen worden doch omwille van hun recreatief en preventief karakter vallen ze niet onder de noemer ‘Groene Zorg’.

Groene zorg versus zorg voor de natuur

Ruwweg kennen we een indeling tussen ‘Natuur’ organisaties die vertrekken vanuit een zorg voor de kwetsbare natuur en ‘Groene Zorg’ organisaties die zich richten op kwetsbare doelgroepen.

Bij de natuurorganisaties ligt het accent op vergroening, meer natuur, biodiversiteit. Meer groen is een belangrijke opstap naar een gezondere levensstijl en leefomgeving.

Aan de andere kant van het spectrum bevinden zich ‘Groene Zorg’ verenigingen waar de zorg voor kwetsbare mensen primeert. Natuur is voor hen een middel om de gezondheid en het welzijn van kwetsbare mensen te verhogen. Leidt dit tot een exploitatie van de natuur? Uiteraard niet! Als goede huisvaders dragen ze zorg voor het middel waarmee ze werken en onderschrijven ze principes als duurzaamheid, biodiversiteit,… Deze organisaties schakelen zich volledig in binnen de zorg- en sociale sector en bieden ‘groene zorg’ aan als een aanvullende therapie op het uitgestippelde zorgtraject.

Groen en gezondheid in Vlaanderen: de spelers en hun spel

 

	Karakter​​	Inhoudend ​​	Doelgroep​​	Initiatieven​​	Organisaties​​	Vertrekkend vanuit​​
Recreatie	Preventief​​	Gezondheidspromotie- en preventie inhoudend:​​  Bewegen en ontspannen in het groen Tuinieren Wandelen in en fietsen door de natuur ​​	Ganse bevolking​​	Start to walk/run Yoga in de natuur Samentuin Volkstuin 10 000 groene stappenroutes …	Natuurpunt​​  Velt Regionale Landschap-pen Bos+ Agentschap natuur en bos Bosforum TuinHier​​  …	Kwetsbare natuur
Activering		Groengerichte activering.​​    Gekenmerkt door een​​  informeel karakter indirecte doelstellingen begeleiding niet noodzakelijk door zorgprofessionals ​​	Specifieke groepen met een bepaalde risico (overgewicht, stress…).	Natuurkuur Bosbaden Zorgtuin Warme Tuin Vitamine Limburg Natuurcoaching Wandelcoaching Veertochten​​  Bos voor gezondheid Pimp je speelplaats Dokter Bos … ​​	Provincie Limburg Landelijke Gilden CM Gezinsbond …
	Curatief​​					Kwetsbare mens​​
Groene zorg : zorg en therapie		Groene Zorg:​​ samenbrengen van zorg/therapie en groen(activiteiten)   Gekenmerkt door formeel kader (overeenkomst en zorgtraject) kan in groepsverband maar met individuele ​​ doelstellingen indicatie en professionele​​ omkadering/begeleiding​​ vanuit de zorg- en/of sociale sector	Kwetsbare doelgroepen met een zorgnood vanuit een beperking, (sociale) situatie, ziekte,​​	Zorgboerderijen Tuintherapie & therapeutische tuinen Therapie met dieren​​  …	Steunpunt Groene Zorg Terra-Therapeutica Animal Assisted Therapy …​​

 

Wat leert ons dit schema: niet enkel de natuur is rijk aan een rijke biodiversiteit, ook groen en gezondheid kent een grote verscheidenheid, meer bepaald

• diverse spelers, natuurorganisaties (zorg voor groen), ‘Groen Zorg’ organisaties, overheidsdiensten als verenigingen behorend tot het maatschappelijk middenveld
• diverse methodieken: preventief-curatief
• diverse vertrekposities, zorg voor kwetsbare natuur – kwetsbare mens
• diverse benaderingen: recreatief, activering als therapie/zorg

Wat bindt ons in deze diversiteit: zorgdragen, een zorg dragen voor mekaar en de wereld rondom ons, dit vanuit een zich verbonden voelen met natuur en mens. En in deze verscheidenheid kunnen zorg voor groen en groene zorg mekaar de hand reiken.

Voor meer info 

Groene zorg of zorg voor groen tekst1