Definitie “Groene zorg”
Kunnen we alle activiteiten in het groen aanduiden als ‘green care’ ? Neen, ‘everything that is green is not ‘green care’ (Joe Sempik, Green Care, a conceptual framework).
Green Care wordt door Bragg, R. en Atkins, G. (2016) gedefinieerd als “…nature-based therapy or treatment interventions – specifically designed, structured and facilitated for individuals with a defined need. Green Care includes Social and Therapeutic Horticulture, Animal Assisted Therapies and care farming. These are targeted therapeutic or treatment interventions and are delivered by trained/qualified practitioners.”
Groene Zorg verwijst naar een gestructureerde therapie of zorgprogramma’s voor personen met een duidelijke zorgnood. Bij de therapie/zorg doet men beroep op het helende effect van de natuurlijke omgeving en/of betekenisvolle groenactiviteiten. In de praktijk omvat Groene Zorg drie luiken: therapie met dieren, tuintherapie & therapeutische tuinen en zorgboerderijen.
Groene zorg binnen het geheel ‘groen en gezondheid’
Er is een onderscheid tussen de activiteiten die we onder de noemer ‘Groene Zorg’ beschrijven en de activiteiten binnen het algemene kader van ‘Groen en Gezondheid’.
Groene zorg is een klein onderdeel binnen het geheel van ‘Groen en gezondheid’, een kleine maar waardevolle biotoop die alle bescherming verdient.
Wandelen in de natuur, tuinieren, fietsen, start to run, … zijn hoogst waardevolle activiteiten die niet genoeg aangemoedigd kunnen worden doch omwille van hun recreatief en preventief karakter vallen ze niet onder de noemer ‘Groene Zorg’.
Groene zorg versus zorg voor de natuur
Ruwweg kennen we een indeling tussen ‘Natuur’ organisaties die vertrekken vanuit een zorg voor de kwetsbare natuur en ‘Groene Zorg’ organisaties die zich richten op kwetsbare doelgroepen.
Bij de natuurorganisaties ligt het accent op vergroening, meer natuur, biodiversiteit. Meer groen is een belangrijke opstap naar een gezondere levensstijl en leefomgeving.
Aan de andere kant van het spectrum bevinden zich ‘Groene Zorg’ verenigingen waar de zorg voor kwetsbare mensen primeert. Natuur is voor hen een middel om de gezondheid en het welzijn van kwetsbare mensen te verhogen. Leidt dit tot een exploitatie van de natuur? Uiteraard niet! Als goede huisvaders dragen ze zorg voor het middel waarmee ze werken en onderschrijven ze principes als duurzaamheid, biodiversiteit,… Deze organisaties schakelen zich volledig in binnen de zorg- en sociale sector en bieden ‘groene zorg’ aan als een aanvullende therapie op het uitgestippelde zorgtraject.
Groen en gezondheid in Vlaanderen: de spelers en hun spel
Karakter
Inhoudend
Doelgroep
Initiatieven
Organisaties
Vertrekkend vanuit
Recreatie
Preventief
Gezondheidspromotie- en preventie inhoudend:
Bewegen en ontspannen in het groen
Tuinieren
Wandelen in en fietsen door de natuur
Ganse bevolking
Start to walk/run
Yoga in de natuur
Samentuin
Volkstuin
10 000 groene stappenroutes
…
Natuurpunt
Velt
Regionale Landschap-pen
Bos+
Agentschap natuur en bos
Bosforum
TuinHier
…
Kwetsbare natuur
Activering
Groengerichte activering.
Gekenmerkt door een
informeel karakter
indirecte doelstellingen
begeleiding niet noodzakelijk door zorgprofessionals
Specifieke groepen met een bepaalde risico (overgewicht, stress…).
Natuurkuur
Bosbaden
Zorgtuin
Warme Tuin
Vitamine Limburg
Natuurcoaching
Wandelcoaching
Veertochten
Bos voor gezondheid
Pimp je speelplaats
Dokter Bos
…
Provincie Limburg
Landelijke Gilden
CM
Gezinsbond
…
Curatief
Kwetsbare mens
Groene zorg : zorg en therapie
Groene Zorg: samenbrengen van zorg/therapie en groen(activiteiten)
Gekenmerkt door
formeel kader (overeenkomst en zorgtraject)
kan in groepsverband maar met individuele doelstellingen
indicatie en professionele omkadering/begeleiding vanuit de zorg- en/of sociale sector
Kwetsbare doelgroepen met een zorgnood vanuit een beperking, (sociale) situatie, ziekte,
Zorgboerderijen
Tuintherapie & therapeutische tuinen
Therapie met dieren
…
Steunpunt Groene Zorg
Terra-Therapeutica
Animal Assisted Therapy
…
| Karakter | Inhoudend | Doelgroep | Initiatieven | Organisaties | Vertrekkend vanuit |
Recreatie |
Preventief | Gezondheidspromotie- en preventie inhoudend:
| Ganse bevolking |
|
|
Kwetsbare natuur |
Activering | Groengerichte activering.
Gekenmerkt door een
| Specifieke groepen met een bepaalde risico (overgewicht, stress…). |
|
| ||
Curatief |
Kwetsbare mens | |||||
Groene zorg : zorg en therapie | Groene Zorg: samenbrengen van zorg/therapie en groen(activiteiten)
Gekenmerkt door
| Kwetsbare doelgroepen met een zorgnood vanuit een beperking, (sociale) situatie, ziekte, |
|
|
Wat leert ons dit schema: niet enkel de natuur is rijk aan een rijke biodiversiteit, ook groen en gezondheid kent een grote verscheidenheid, meer bepaald
- diverse spelers, natuurorganisaties (zorg voor groen), ‘Groen Zorg’ organisaties, overheidsdiensten als verenigingen behorend tot het maatschappelijk middenveld
- diverse methodieken: preventief-curatief
- diverse vertrekposities, zorg voor kwetsbare natuur – kwetsbare mens
- diverse benaderingen: recreatief, activering als therapie/zorg
Wat bindt ons in deze diversiteit: zorgdragen, een zorg dragen voor mekaar en de wereld rondom ons, dit vanuit een zich verbonden voelen met natuur en mens. En in deze verscheidenheid kunnen zorg voor groen en groene zorg mekaar de hand reiken.
Groen en gezondheid in Vlaanderen | |||||||
Voor wie |
| Methodiek | Omvattend | Organisatie | Ruimtelijk | ||
Ganse bevolking |
| Recreatief
| - preventief - sensibilisatie | Wandelen en fietsen in het groen, tuinieren, |