Voor wat er zich sinds 2017 afspeelt binnen het psychiatrisch ziekenhuis Asster (Sint-Truiden) laten we 2 plaatselijke voorvechtsters aan het woord: Beankens Els, vakgroepverantwoordelijke ergotherapie, en Bartels Stephanie, ergotherapeute Sirius 1.
“Op vele afdelingen zetten therapeuten het medium, tuinieren, werken met natuurlijke materialen,.. in om therapeutische doelstellingen te verwezenlijken. Maar wat we daar doen, is dit ook wel aangetoond als zinvol, therapeutisch of helend? We gingen op zoek.
Een werkgroep ergotherapeuten stak de handen uit de mouwen en werd overstelpt met good practices, wetenschappelijke en niet-wetenschappelijke literatuur, handboeken in alle talen, eindwerken … Het werd spitten, wroeten, snoeien en wieden alvorens vruchten te kunnen oogsten, maar… Daar had je dat bos weer!!
Tijd om hulp in te roepen. We legden contact met Johan Lemmens, ergotherapeut, praktijklector en onderzoeker aan de PXL, en gebeten door de tuinmicrobe. September 2017. Er ontstond een samenwerking met PXL en Terra Therapeutica . Studenten hielpen ons om terug een pad in ons bos te zien en de microben waren besmettelijk.
Het werd ons al snel duidelijk dat tuinieren of groenbeleving in het algemeen een tendens in opmars is. Dat dit therapeutisch medium toch geen hype is maar een eeuwenoude geschiedenis kent. Dat tuintherapie als een veelzijdig en flexibel therapeutisch medium ingezet kan worden. Dat het vele mogelijkheden creëert, ongeacht de leeftijd, culturele achtergrond, socio-economische status, lichamelijke, geestelijke, sociale of emotionele toestand van de cliënt.
Het kan voorzien in een uitgebreid aantal activiteiten die met en in de natuur plaatsvinden. Maar anderzijds tonen studies aan dat groen in de leefomgeving goed is voor de gezondheid en het welbevinden. Het helpt cliënten om ontspanning te vinden, hen te ondersteunen in het zorgproces en in de verschillende stadia van hun herstel. Van mindfulness tot meewerken, van wegdromen tot in actie komen. Met andere woorden, een vruchtbare materie! Deze theoretische input was hier de bevestiging van en zodoende wilden we meer zaaien, meer planten om meer te kunnen oogsten.
Kasteel van Hex
Maart 2018. Een contact met Gust, hovenier van het kasteel van Hex, kwam dan ook op het perfect moment.
Hij had de vraag of er geen interesse was om samen met hun een tuinproject uit de grond te stampen. Daar gingen we al te graag op in.
Hij stelt zijn expertise en middelen ter beschikking en wij mogen, in de idyllische omgeving van het kasteel, onze therapeutische doelstellingen gaan verwezenlijken. Win-win dus!!
Vandaag de dag gaan cliënten die arbeidsattitudetraining volgen alsook geïndiceerde cliënten van Orion, wekelijks een namiddagje naar Hex. De “healing environment” alsook het samen tuinieren op zich is voor de cliënten een verrijkende ervaring.
Planetree
Ook binnen Planetree spreekt men over het belang van een helende omgeving en het contact met de natuur. Dit geldt enerzijds voor cliënt en mantelzorger, anderzijds ook voor de medewerker. Studies tonen aan dat toegang tot een tuin een positieve impact heeft op comfort, plezier en welzijn van de medewerker. Het zou ook een omgeving creëren die meer herstellend is en vrij van eisen en stress.
Kijken naar de toekomst
Nu we de microbe te pakken hebben, dromen we weg van een project om een combinatietuin per campus te kunnen realiseren. Enerzijds een “Healing environment” waar we ons richten op een algemeen publiek met als invalshoek recreatie, ontspanning, gezondheidspreventie, ontmoeting … en anderzijds ruimte voor de “Therapeutic garden” waar buiten de helende omgeving ook kansen zijn voor meer therapeutische doelstellingen… Het zou geslaagd zijn moest de mogelijkheid erin bestaan om een samenwerkingsproject te kunnen uitbouwen dat een effect kan hebben op het welbevinden van onze psychiatrische cliënten in de verschillende stadia van hun herstelproces.
Of het bij wegdromen blijft? … Wordt vervolgd !”